Tin tức
Phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ
Quy trình lên men – Yếu tố then chốt phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ
Điểm khác biệt của hai loại trà này thể hiện ở quá trình chế biến, cụ thể là quy trình “lên men” – quá trình làm héo và oxy hóa của lá trà. Đây chính là yếu tố then chốt giúp bạn phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ. Trà đen là loại trà được “lên men hoàn toàn”; trái lại, trà Phổ Nhĩ là loại trà chỉ “lên men một phần” hay thậm chí là “không lên men”.
rà đen: Lên men hoàn toàn
Là trà đen trải qua các công đoạn như hái lá trà, làm héo, sau đó được đập nhỏ. Lá trà được lên men ngoài trời cho tới khi chúng được lên men hoàn toàn. Cuối cùng, lá trà sau khi lên men sẽ được đem đi sấy khô để bảo quản, ngăn chặn quá trình oxy hóa tiếp theo. Trà đen thành phẩm có màu đen sẫm và hương vị đậm đà. Thành phẩm trà có màu đen sẫm.
Trà Phổ Nhĩ: Lên men một phần hoặc không lên men
Lá trà Phổ Nhĩ cũng trải qua các quy trình tương tự như trà đen nhưng thay vì nghiền nhỏ, đập nhỏ thì những lá trà sẽ được xếp chồng lên nhau để nén thành các bánh trà, quá trình này vẫn còn sự hoạt động của các vi sinh, mang lại cho trà Phổ Nhĩ hương vị khác biệt. Quá trình lên men tự nhiên này của trà có thể mất đến vài năm.
Quá trình lên men của trà Phổ Nhĩ có hai cách, một là sau khi nén trà thành bánh trà rồi mới bắt đầu lên men dần dần, hai là người ta sẽ thúc đẩy quá trình lên men của trà trong một lần trước khi nén trà thành bánh trà. Đây cũng lần lượt là hai loại trà Phổ Nhĩ sống và trà Phổ Nhĩ chín.
Trà đen và trà Phổ Nhĩ khác biệt về hình thức. Trà Phổ Nhĩ hầu hết đều được nén thành bánh trà. Trà Phổ Nhĩ hầu hết đều được nén thành bánh trà.
Phổ nhĩ sống
Phổ nhĩ sống “lên men một phần” trải qua quá trình lên men “ướt”, lá trà được nén thành bánh trà ngay từ giai đoạn đầu và để đến sau khi vi sinh vật trong trà phát triển thì bánh trà sẽ được lấy ra và sấy khô. Quá trình này tạo cảm giác trà mang hương vị đất, mùi gỗ.
Phổ nhĩ chín
Trà Phổ Nhĩ chín “không lên men” trải qua quá trình “ủ ướt”, lá trà được nén và ủ trong giai đoạn đầu; đợi đến khi trà lên men hoàn toàn do các vi sinh vật có trên lá trà. Sau đó, lá trà sẽ được nén thành bánh trà và sấy khô. Quá trình này mang lại cho trà Phổ Nhĩ hương vị nồng nàn hơn.
Chính sự khác biệt trong quy trình này cũng dẫn đến sự khác biệt về hương thơm và hương vị của hai loại trà.
Hương vị và hình thức
Phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ còn nằm ở hương vị và hình thức.
Hương vị và hình thức trà đen
Trà đen có nước màu nâu đỏ, hương vị đậm đà, có vị chát dịu vì đã trải qua quá trình lên men, dư vị trà lưu lại trong miệng lâu hơn sau khi uống. Có lẽ chính bởi đặc điểm này mà nhiều đồ uống dùng trà đen làm nước cốt, khi pha chế thì cả màu sắc và hương vị trà đen ít bị lấn át bởi các nguyên liệu khác. Trà đen có thể ở dạng trà lá rời hoặc trà túi lọc.
Trà đen có hương vị chát dịu, để lại dư vị trà trong miệng lâu hơn.
Hương vị và hình thức trà phổ nhĩ
Trà Phổ Nhĩ là loại trà có mùi mốc nhẹ đặc trưng và trà có đa dạng màu sắc chuyển từ vàng nhạt sang màu đỏ đậm tùy thuộc vào thời gian lên men tự nhiên.
Tuy nhiên, chỉ có Phổ Nhĩ sống mới có sự đa dạng màu sắc này, ví dụ như trà có màu vàng nhạt – thời gian lên men khoảng 1-2 năm, là trà mới; quá trình lên men từ 5-10 năm, nước trà có màu cam đỏ; trà trên 30 năm sẽ có màu đỏ sẫm của rượu vang, … Bởi vậy mà Phổ Nhĩ càng lâu năm thì giá càng cao. Trái lại, Phổ Nhĩ chín chỉ có màu đỏ bởi chúng đã được thúc đẩy quá trình lên men hoàn toàn trước khi nén thành bánh trà.
Màu sắc của nước trà phụ thuộc vào thời gian của quy trình lên men tự nhiên.
Lưu ý khi pha trà Phổ Nhĩ
Khi thưởng thức trà Phổ Nhĩ, để thưởng thức được trọn vẹn nhất hương vị tinh tế của trà, bạn nên sử dụng trà lá rời. Khi pha trà, có thể sử dụng khoảng 6gr lá trà cho 100ml nước. Ngâm lá trà trong nước sôi 3 phút rồi ủ thêm 3-5 phút nữa tùy theo độ đậm đặc của trà mà bạn muốn.
Ngoài ra, hương vị và chất lượng của Phổ Nhĩ cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như khu vực trồng, mùa trồng, mùa thu hoạch hay thời gian (thời gian lên men tự nhiên). Chẳng hạn như, Phổ Nhĩ vào mùa xuân sẽ mang hương vị ngọt ngào hơn mùa thu hay vị trí trà được trồng trên cao sẽ làm trà ít bị đắng hơn những cây trà dưới thấp.
Về thời gian, đó chính là quá trình lên men của Phổ Nhĩ sống, tùy thuộc theo từng năm mà màu sắc của nước trà hay hương vị trà cũng có những đặc trưng nhất định. Ngoài ra, khi pha trà cũng cần chú ý đến “thời gian” này. Phổ Nhĩ sống dưới 5 năm thì sử dụng nhiệt độ nước khoảng 90°C, đối với Phổ Nhĩ trên 5 năm, nhiệt độ nước phải ở 100°C.
Lưu ý khi pha trà đen
Trong trà đen có chứa nhiều caffeine hơn Phổ Nhĩ, vậy nên khi pha trà đen, cần chú ý đến liều lượng trà. Nếu sử dụng phương pháp đun lá trà trong nồi, trước khi tắt bếp cần chú ý ủ trà trong ấm 3-5 phút với nhiệt độ nước khoảng 87°C. Tuy nhiên, nếu sử dụng ấm đun nước tự động hoặc ấm đun nước trên bếp, nên chú ý giữ nhiệt độ ở mức trung bình và để nước đạt đến 95°C trước khi ngâm hay ủ trà.
Có thể điều chỉnh thời gian ngâm, ủ trà để điều chỉnh hương vị của trà. Chẳng hạn như nếu trà quá đậm, có thể giảm thời gian ngâm xuống 1 phút, hay nếu trà bị đắng, có thể sử dụng nước khoảng 80°C để ngâm trong 1 phút. Nếu muốn trà ngọt hơn, có thể sử dụng thêm đường hoặc mật ong để tăng hương vị cho trà.
Đối tượng nên và không nên dùng
Phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ giúp bạn lựa chọn loại trà phù hợp với sức khỏe.
Lưu ý với trà Phổ Nhĩ
Những người có vấn đề về dạ dày như trào ngược axit, viêm loét dạ dày cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Một số người có thể gặp các tác dụng phụ như đầy hơi, khó tiêu, táo bón.
Lưu ý với trà đen
Tránh sử dụng trà đen vào buổi tối vì có thể gây mất ngủ do hàm lượng caffeine cao.
Một số người nhạy cảm với caffeine có thể gặp các tác dụng phụ như buồn nôn, nhức đầu, …
Cách bảo quản
Bảo quản trà Phổ Nhĩ
Giữ trà Phổ Nhĩ ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Nên bảo quản trà Phổ Nhĩ trong hộp kín để giữ nguyên hương vị và chất lượng.
Bảo quản trà đen
Bảo quản trà ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
Kết luận
Hi vọng qua bài viết này, bạn đã có thể phân biệt trà đen và trà phổ nhĩ. Từ đó, bạn có thể lựa chọn được loại trà phù hợp với sở thích và sức khỏe của mình. Chúc bạn có những giây phút thư giãn tuyệt vời bên tách trà yêu thích!